Archeolodzy przeprowadzili dodatkowe studia geofizyczne, bazując na rezultatach poprzednio uzyskanych przez badaczy irańskich. Badacze prowadzą wykopaliska w pobliżu Persepolis od połowy października 2008 roku. Ostatni etap wykopalisk doprowadził do odkrycia różnych faz osadnictwa w pobliżu Tacht-e Dżamszid. „Odkrycie pięciu faz osadnictwa z różnych epok stało się możliwe dzięki naukowym i archeologicznym badaniom nad architekturą Persepolis” – powiedział Alireza Asgari Chaverdi dla irańskiej telewizji Press TV. Odkryto kilkadziesiąt obiektów, między innymi klejnoty, starożytną broń i fragmenty uszkodzonych posągów, ceramikę i lazurowe talerze. Ponadto znaleziono posągi z okresu Achemenidów barwione na czerwono, biało i czarno, a także brązową biżuterię i glazurowaną ceramikę w różnych kolorach.”
Okres Seleucydów i Partów przypadł na czas od połowy III w. p.n.e. do połowy III w. n.e. Zachowały się z niego ruiny jońskiej świątyni w Nurabad, reliefy, monety itp. Nawiązują one do wzorów greckich. Do sztuki perskiej nawiązali Partowie.
Okres Sasanidów trwał od połowy III w. do połowy VII w. i był ostatnim etapem sztuki perskiej. Wtedy właśnie doszło do połączenia tradycyjnej sztuki perskiej z wpływami Wschodu i Zachodu. Miasta zakładano na planie koła lub prostokąta i otaczano murami obronnymi, a za materiał używany do budowy służył kamień i suszona oraz wypalana cegła. Budowane w tym okresie pałace wyróżniają się monumentalną formą i symetrią. Zdobiono je reliefami i mozaikami w układzie pasowym o tradycyjnych tematach nawiązujących do tryumfów królewskich, walki i polowań. Pojawiają się malowidła ścienne oraz stiuki. Zachowały się ruiny pałaców w Biszapurze, Sarwistanie i Firuzabadzie. Kwitło rzemiosło oraz malarstwo miniaturowe książkowe. Podbój terenów zamieszkanych przez Persów kończy okres sztuki starożytnej. Wpływy osiągnięć perskich widoczne są w sztuce bizantyjskiej i islamu.
Wśród znalezisk archeologicznych odkryto ceramikę malowaną motywami postaci zwierzęcych i figur geometrycznych. Odnaleziono także, końskie uprzęże, broń, biżuterię.
Jeśli zaś mowa o perskiej biżuterii, należy nareszcie wspomnieć o turkusie (kalaicie) – rzadkim minerale z gromady fosforanów. Nazwa turkus wywodzi się od nazwy Turcji (turecki kamień), gdyż jego szlak handlowy wiódł niegdyś przez Turcję, natomiast nazwa kalait (gr. ładny kamień) została po raz pierwszy użyta przez pisarza rzymskiego Pliniusza Starszego i obecnie jest już prawie zapomniana.
Turkus przeważnie występuje w skupieniach zbitych, skrytokrystalicznych, nerkowatych. Często też tworzy naloty i naskorupienia. Czysta niebieska barwa turkusu jest rzadka. Zwykle jest ona poprzecinany brązowymi, szarymi lub czarnymi żyłkami innych minerałów lub skał (turkus matrycowy lub matryca turkusowa). Znane są zrosty turkusu z malachitem i chryzokolą. Substancją nadającą odcienie niebieskie jest miedź, zaś zielone – żelazo. Ceniona barwa niebieska przechodzi w temperaturze 250 stopni w brzydki odcień zieleni. Pogorszenie barwy możliwe jest także pod wpływem: światła, potu, olejów i kosmetyków, środków czystości oraz przesuszenia.
Przez wieki turkus uznawano za kamień święty, przynoszący szczęście i powodzenie talizman. Najstarsze wykopaliska datowane na 3000 lat pne to grobowce zdobione tym kamieniem. W starożytnej Persji noszono turkusowe bransoletki i koraliki wierząc, że chronią przed nagłą śmiercią. Wierzono również, że jeśli kamień niespodziewanie zmienia barwę, to jest to z pewnością zapowiedź jakiegoś nadchodzącego nieszczęścia. Późniejsze odkrycia dowiodły, że turkus zmienia barwę w sposób naturalny – pod wpływem światła, kosmetyków, kurzu czy w dotyku ze skórą.
Turkus był również symbolem bogactwa. Jeden z perskich uczonych napisał nawet, że "ręka, która nosi turkus nigdy nie zazna biedy". W średniowieczu turkus ozdabiał turbany, chroniąc przed "złym okiem", talizmany, sztylety czy uzdy koni. Do Europy trafił w czasach krucjat krzyżowych, w tamtym okresie zyskał również obecną nazwę.
Natura wyposażyła turkus w szeroką paletę barw – od jasnobłękitnego, przez zieleń aż po fioletowo-złoty. Jest to zasługą domieszek miedzi, żelaza oraz chromu. Niektóre turkusy tracą żywość barwy ale dzięki porowatości i spękaniom mogą być impregnowane woskiem lub żywicą.
Wszystkim miłośnikom turkusu podpowiadamy, że dziś wciąż można kupić piękną biżuterię z tym kamieniem. Wiele błyskotek jest stylizowanych na oryginalne perskie klejnoty, których sam widok przenosi nas w tajemniczy świat Orientu.
polskieradio.pl
wikipedia
