Złota kolia z turkusem
Turkus to kamień ozdobny, bardzo popularny w jubilerstwie, przede wszystkim z racji pięknego, żywego koloru turkusowego – który swą nazwę zawdzięcza właśnie temu kamieniowi. Jest talizmanem patronującym wszystkim urodzonym w grudniu.
Turkusy wydobywa się tylko w kilku miejscach na świecie, które charakteryzują się specyficznymi warunkami – powinny być suche, z kwaśnym, bogatym w miedź podłożem, w którym występować musi także aluminium i fosfor. Miedź jest pierwiastkiem najbardziej odpowiedzialnym za oryginalny, żywy kolor turkusu.
Nazwa turkusu pochodzi od sformułowania pierre turque, co po francusku oznacza „turecki kamień”. Narodziła się w XIII wieku i oparta jest na tym, że prawdopodobnie kamienie te pierwszy raz przybyły do Europy z Turcji.
Turkusy w biżuterii były bardzo popularne od tysiącleci, odkrywano je w grobowcach z czasów starożytnego Egiptu. Ówcześni Egipcjanie określali je wieloznacznym słowem „mefkat”, oznaczającym radość, zachwyt i rozkosz.
Miarę podziwu, którym otaczano turkus odzwierciedla dobrze pewna ciekawostka. W 1519 roku władca Azteków Montezuma ofiarował konkwistadorowi Ferdynandowi Cortezowi ulubiony kamień bogów – turkus, myśląc, że Hiszpan jest personifikacją ich największego boga – Quetzalcoatl. Turkusy były tez bardzo popularne w Chinach, gdzie szlifowano je już przed trzema tysiącami lat.
Turkus jest też narodowym kamieniem Tybetu, gdzie wierzy się, że jako talizman przynosi posiadaczowi zdrowie, bogactwo oraz ochronę przed złą energią.
Dwugłowy wąż, należący do władcy Azteków Montezumy, wykonany z drewna i pokryty mozaiką wykonaną z turkusów
Turkus oprócz niepowtarzalnej barwy posiada często jeszcze jedną charakterystyczną cechę, mianowicie sieć beżowo-brunatnej pajęczyny o rożnym natężeniu gęstości. Ten wzór jest rodzajem pewnego rodzaju matrycy, która stanowi odbicie macierzystej skały, w której turkus powstawał.
Turkus o beżowo-brązowych wtrąceniach
Wartość turkusu opiera się na kilku zmiennych: kolorze, teksturze, czystości i ilości beżowo-brunatnych wtrąceń. Im mniej wtrąceń, tym kamień jest cenniejszy. Kolor powinien być intensywny, wyjątkowo nasycony, bez zielonych odcieni, ten najcenniejszy nazywa się perskim błękitem.
Turkusy w kolorze perskiego błękitu
Turkusom przeznaczonym do zdobienia biżuterii nadaje się zwykle szlif kaboszon, kamienie te często występują w formie korali, ale mało kto wie, że można je także rzeźbić. Główną zasadą przyświecającą szlifierzowi turkusów jest nadanie im takiej formy i wielkości, by zawierały one w sobie jak najmniej niepożądanych wtrąceń, nawet kosztem masy.
Pochodząca z Węgier bransoleta z turkusami w szlifie kaboszon
Brosza z brylantami, szafirami, białą emalią oraz turkusami, w tym centralnym w szlifie kaboszon
Złota brosza z rozetami diamentowymi i turkusami w szlifie kaboszon
Secesyjny naszyjnik z perłami, diamentami i turkusami w szlifie kaboszon
Złota secesyjna brosza z motywem lilii wodnej, z emalią, brylantami i turkusami w szlifie kaboszon
Złoty komplet zdobiony akwamarynami, różowymi topazami i turkusami w szlifie kaboszon
Bransoleta w kształcie węża z turkusami
Naszyjnik z turkusami i perłami
Srebrny naszyjnik zdobiony turkusami w szlifie kaboszon, będący przykładem biżuterii rdzennych mieszkańców Ameryki Płn.
Weronika Tokarczyk
Zdjęcia: gia.edu, gemrockauctions.com, bidorbuy.co.za, prweb.com, jewelsdujour.com
