Asteryzm jest rzadkim zjawiskiem optycznym. Powstaje dzięki specyficznemu ułożeniu zanieczyszczeń w strukturze minerału. Światło, które przechodzi przez kamień, tworzy refleks w kształcie gwiazdy.
Czystość kamieni szlachetnych nie jest całkowicie idealna. Zawarte w minerale inkluzje są widoczne dopiero pod mikroskopem elektronowym. Inkluzje to obce ciała stałe, ciekłe lub gazowe zwarte w strukturze kryształu, potocznie nazywane zanieczyszczeniem minerału. W przypadku minerałów o barwie przezroczystej (np. diament) inkluzje zdecydowanie obniżają jego jakość. W kamieniach kolorowych odwrotnie. Ich występowanie świadczy o naturalnym pochodzeniu klejnotu.
Dlaczego mówimy o inkluzjach, zamiast o asteryzmie? Zjawisko asteryzmu (efekt gwiazdy) zależy od występowania w kamieniu równo ułożonych zanieczyszczeń. Dzięki prawidłowej mikrostrukturze, światło przechodzi przez oszlifowany minerał i ulega rozproszeniu. Tak powstaje refleks w kształcie wieloramiennej gwiazdy. Co ciekawe „gwiazda” zmienia położenie wraz ze zmianą kąta padania światła. Promieniste rozgałęzienia najczęściej występują w liczbie 4 bądź 6.
To unikalne zjawisko optyczne. Powstaje w rubinie i szafirze dzięki igiełkowatym inkluzjom rutylu, ułożonym w trzech kierunkach (kąt 60 stopni). Widoczna w nich gwiazda jest sześciopromienna. Niektórzy wierzą, że te trzy, przecinające się linie są symbolem: Wiary, Nadziei i Miłości.
Jednym z najpiękniejszych rubinów gwiaździstych jest rubin „Rosser Reeves”. Waży aż 138,7 ct. I można go zobaczyć w Smithsonian Institution w Waszyngtonie.
Najsłynniejsze szafiry gwiaździste: „Gwiazda Indii”– 563 ct, „Gwiazda Azji”- 330 ct i „Północna Gwiazda” – czarny szafir o wadze 116 ct. Dwa z nich („Gwiazda Indii” i „Północna Gwiazda”) znajdują się w Amerykańskim Muzeum Historii Naturalnej w Nowym Jorku. Zaś „Gwiazdę Azji” można zobaczyć w Smithsonian Institution w Waszyngtonie.
Aby wydobyć naturalne piękno rubinów i szafirów gwiaździstych, w obróbce stosuje się tylko szlif kaboszonowy.
Autor: Anna Chmielewska
