Epoka georgiańska przypada na czas sukcesywnego panowania w Anglii czterech kolejnych królów brytyjskich o imieniu Jerzy (Jerzy I Hanowerski, Jerzy II, Jerzy III – znany jako "Szalony", oraz Jerzy IV) w latach 1714 – 1837.
zdj.1-4: Jerzy I, Jerzy II, Jerzy III Szalony, Jerzy IV.
Okres panowania czterech Jerzych można podzielić z grubsza na trzy etapy, odpowiadające epokom, z jakich czerpała sztuka każdego z nich. Wczesny okres georgiański inspirował się przede wszystkim rokokową ornamentyką. W drugim nastąpił zwrot ku sztuce gotyckiej, natomiast trzeci, zwany także okresem regencji okres panowania Jerzego IV, czerpał głównie z neoklasycyzmu.
Zdj. 5. Kolczyki w stylu wiktoriańskim z diamentami. D.A. Jubiler24h.
Biżuteria z okresu georgiańskiego jest niezwykle rzadka. Z latami uległa ona zniszczeniu, lub została przerobiona, a nawet przetopiona, w celu stworzenia bardziej nowoczesnych ozdób. Obecnie większość biżuterii georgiańskiej pochodzi z późnego okresu tej epoki i charakteryzuje się użyciem techniki repousse, wykorzystaniem motywów kwiatowych oraz kształtu wstęgi. Najczęściej występującymi kamieniami są granaty, topazy, korale oraz diamenty oprawione w srebro. Specyficzne dla tego okresu jest przedkładanie oprawy srebrnej ponad złotą, jako piękniejszej i lepiej podkreślającej urodę kamieni szlachetnych. Wyroby georgiańskie są często wykonane ze srebra pozłacanego od strony wewnętrznej (pierścionki), czy tylnej (broszki, wisiorki). Technika ta miała za zadanie zapobiec brudzeniu skóry oraz odzieży czarnymi śladami, jakie pozostawia srebro.
Zdj. 6. Georgiańskie pieczęcie z ametystem i cytrynem, wykonane w złocie, pochodzące z ok. 1830 roku. D.A. Jubiler24h.
Diamenty w epoce georgiańskiej były rzadkie i z tej przyczyny nie poddawano ich nigdy nadmiernej obróbce i cięciu. Najczęstsze były szlify rozetowe i taflowe. Zazwyczaj, projekt biżuterii dopasowywano do kształtu i rozmiaru posiadanych kamieni. Oprawę można często poznać po tym, że jest zabudowana z tyłu, a kamień podłożony jest tzw. "foil" (tinta), czyli cienką warstwą metalu (złota, srebra lub miedzi), której obecność ma za zadanie podkreślić kolor i brylancję kamienia.
Typowymi wyrobami w okresie georgiańskim były kolczyki w tzw. stylu żyrandolowym (chandelier style), naszyjniki w stylu riviere (od francuskiej nazwy rzeki), wykonane zazwyczaj z ułożonych według wielkości diamentów, okalających szyję niczym rzeka, oraz charakterystyczne kolie-obroże, wykonane z kamei połączonych drapowanymi łańcuszkami lub sznurami pereł. Brosze miały często formę diamentowych kokard, lub ptasich piór.
Zdj. 7. Kolczyki w stylu chandelier
Zdj. 8. Brosza w formie kokardy
Zdj. 9. Naszyjnik diamentowy typu riviere
Specyficznymi akcesoriami tamtych czasów, z pogranicza biżuterii i stroju były: cannetille, chatelaine oraz stomacher. Pierwsza nazwa pochodzi od określenia spiralnie skręconej, cieniutkiej nitki złota, używanej głównie do haftu. Ozdoba ta miała formę nici ze złotego drutu, zdobionej niekiedy kamieniami lub emalią i misternie zwiniętej w kształt kwiatów i rozet. Druga nazwa oznacza niewielką plakietkę z metalu, wraz z przymocowanymi do niej różnej długości łańcuszkami (zazwyczaj było ich pięć). Plakietkę przypinano z przodu w okolicy pasa, a zwisające z niej łańcuszki zaczepiano na przykład za pasem z tyłu, w taki sposób, że otaczały talię i biodra, lub zwisały z przodu. Całość służyła do prezentacji i noszenia zegarków, ozdób, breloczków, pieczęci, kluczy, etui, zapachowych kulek (pomanders), nożyczek, notatników, małych portmonetek, scyzoryków, poduszeczek do igieł, centymetra, czy opakowania na naparstek. Chatelaine wykonywano ze złota, srebra lub stali i ozdabiano wstążkami, chwostami, lub koralikami. W późniejszym okresie wyszły one z mody i zaczęły być noszone wyłącznie w celach praktycznych. Ostatnia nazwa określa dużą plakietę z metalu szlachetnego, zazwyczaj w formie trójkąta, która zdobiła przód gorsetu lub stanika od dekoltu aż do talii. Przedmioty te były zazwyczaj bogato zdobione kamieniami, wisiorkami i grawerowane w kwiaty oraz wstążki, a niektóre składały się z kilku części. Noszono je dość długo, bowiem aż do czasów panowania króla Edwarda w latach 1901-1910.
Zdj. 10. Typowy chatelaine z 5 łańcuszkami
W epoce georgiańskiej popularna była nadal biżuteria sentymentalna. Zazwyczaj był to pukiel włosów pod szkłem w formie medalionu, a także sceny żałobne wymalowane na kości słoniowej. Modne były wisiorki i broszki zwane "Okiem Kochanka". Miały one formę medalionu z namalowanym wewnątrz okiem.
Ciekawym zjawiskiem tej epoki były żelazne repliki biżuterii , tzw. Fer-de-Berlin. Na początku XIX wieku obywatele Niemiec masowo oddawali swoje złote ozdoby na przetop, by przyczynić się do wygrania wojny. W zamian, otrzymywali żelazne repliki, które stały się ogromnie popularne, a dziś stanowią łakomy kąsek dla kolekcjonerów biżuterii okresu georgiańskiego.
E.Wdzięczna
Źródła:
http://antiquejewelryonline.com
http://www.collectorsweekly.com
http://www.jewellerycatalogue.co.uk
http://www.jewelryartdesigns.com
http://www.antiquarianjewelers.com
http://www.adin.be/en
http://www.wikipedia.com
