Dzisiejsze zegary można podzielić na te wykorzystujące tarczę i wskazówki oraz te używające symboli faz księżyca, a także cyfrowe, wykorzystujące wyświetlacze ciekłokrystaliczne lub diodowe. Zanim jednak historia poznała zegarki z wpisanym systemem kalendarzowym, wskazującym dni tygodnia i fazy Księżyca, wiele wody musiało upłynąć. Wszystko zaczęło się już w starożytności, gdy jedyną podstawą mierzenia czasu był obrót ziemi. Obserwując pozorną drogę Słońca po niebie ze wschodu na zachód, starożytni astronomowie dzielili dnie i noce na regularne części. Jednak już wtedy zwykli ludzie dostrzegali różnicę w długości cieni rzucanych przez przedmioty znajdujące się na słońcu. Zaczęli więc budować słupki, a potem coraz większe budowle, za pomocą których mierzyli upływ czasu. Jedną z największych tego typu budowli jest Igła Kleopatry, która 1500 lat p.n.e. stanęła przed świątynią Heliopolis w Egipcie. Obecnie możemy podziwiać ją w Londynie, a dokładnie na lewym brzegu Tamizy. Niektóre z tych budowli, na przykład Wielka Piramida w Egipcie, pełniły dodatkową funkcję i oznaczały pory roku. Podobnym celom służyło na przykład, wzniesione około 1900 lat p.n.e.,Stonehenge w Anglii, gdzie 24 czerwca (w Noc Świętojańską), w dniu przesilenia letniego, Słońce wschodzi ponad kamieniem położonym na zewnątrz czterech współśrodkowych kręgów kromlechu.
Mniej więcej 1000 lat p.n.e. pojawiły się pierwsze Egipskie pręty, które służyły do określania czasu. Pręty tę były zwiastunem zegara słonecznego, który prawdopodobnie również został wynaleziony w Egipcie. Kolejnym dość wcześnie odkrytym urządzeniem do mierzenia czasu był wynaleziony w Chinach zegar wodny około 1500 lat p.n.e. W miarę jak woda wypływała z naczynia, jej obniżający się poziom pokazywał upływające godziny. Nie był poręczny, to fakt, ale dopiero kilkaset lat później pojawiła się zwykła klepsydra. Ta zaś była nieoceniona zwłaszcza na morzu, gdzie- zawieszona pod sufitem- działała nawet podczas sztormów. Niemniej wszystkie te zegary jedynie odmierzały upływający czas – nie pokazywały zaś konkretnej godziny.
W 724 roku wynaleziono w Chinach pierwszy zegar mechaniczny, ale dopiero w 1364 roku powstał pierwszy, szczegółowy opis mechanizmu zegarowego, autorstwa Giovanniego de Dondi.
Wczesne zegary miały zwykle tylko jedną wskazówkę i zwane były horloges, od łacińskiej nazwy zegara wodnego horologium. Zegary posiadające dzwonki do wybijania godzin zwano clocca. Kiedy zegarom kościelnym dodano tarczę i wskazówki, mechanizm chodu był często oddzielony od części wybijającej godziny i nazywany był po prostu watch.
Potem rozpoczęła się epoka zegarów domowych. Pierwsze z nich były prawdopodobnie zwykłymi zegarami latarniowymi, takimi zwieszanymi na wbitych w ścianę hakach. W roku 1511 młody niemiecki ślusarz Peter Henlein skonstruował pierwszy przenośny zegar, który zainspirował rzemieślników w całej Europie, szczególnie zaś w Genewie. Wkrótce zegarmistrzostwo stało się jedną z najważniejszych części przemysłu szwajcarskiego. W roku 1675 Christian Huygens- wynalazca zegara wahadłowego- wprowadził spiralny włos, dzięki czemu wzrosła dokładność chodu i możliwe stało się wprowadzenie wskazówki minutowej.
Następne sto lat, które nastały po tym okresie, możemy właściwie nazwać złotym wiekiem rozwoju zegarków. W 1759 roku Thomas Mudge skonstruował pierwszy zegar konsolowy, a potem zegar z wychwytem kotwicowym, uznanym, za najważniejszy wynalazek w zegarmistrzostwie od czasu wynalezienia włosa przez Huygensa.
Wkrótce pewien szwajcar mieszkający w Anglii wpadł na pomysł zastosowania rubinu zamiast łożyska, zarówno na końcu czopa, jak i otworze płyty, co ogromnie poprawiło ich dokładność.
Abraham-Louis Breguet natomiast wprowadził zegarek automatyczny, chociaż na ten pomysł wpadł już Abraham-Louis Perrelet w około 1770 roku. Od tego czasu zegarki stawały się coraz bardziej skomplikowane, jednak nadal były dość duże i nieporęczne.
Nie wiadomo dokładnie, kto i kiedy wynalazł zegarek na rękę. Z pewnością w 1810 roku Breguet skonstruował zegarek dla królowej Neapolu. Patek Philippe zaś wytworzył zegarek o średnicy zaledwie 8,46 mm na słynną wystawę w Crystal Palace w Londynie, która odbyła się w roku 1868. Firma ta wykonała wtedy zegarek na rękę dla księżnej Kocewicz, jednak musiało minąć aż 50 lat do wyprodukowania modelu handlowego. W 1904 Louis Cartier skonstruował zegarek na rękę dla swego przyjaciela Alberto Santosa Dumonta, lotnika brazylijskiego.
Pierwsze zegarki były produkowane przez wiele firm, ale nie każdy mógł sobie na nie pozwolić. Dopiero Amerykanie rozpowszechnili zegarki, które stały się tańsze, a tym samym dostępne dla mas. Około roku 1860 grupa firm amerykańskich połączyła swe wysiłki i stworzyła maszynę będącą w stanie produkować tysiące identycznych części, z których dzięki taniej sile roboczej można było montować kompletne zegarki. Pomysł ten zrealizował Henry Ford. Po kilku próbach także firmie Waterbury Clock udało się wykonać zegarek na rękę, który sprzedawała po 3,5 dolara. Jednak firma za cel postawiła sobie obniżenie ceny do jednego dolara. Pierwszym człowiekiem, któremu się to udało, był Robert Ingersoll. Ten sam, który wynalazł świecącą farbę, którą powleczono wskazówki i cyfry tak, że żołnierze mogli odczytać godzinę również w ciemności.
Pierwszy automatyczny zegarek na rękę powstał w1923 roku. Został opatentowany w Szwajcarii, przez John’ego Harwooda i natychmiast zastosowała go Rolex Watch Company. W 1969 firma Seiko uruchomiła produkcję pierwszego na świecie kwarcowego zegarka na rękę o wartości handlowej. Nosił nazwę Astron.
Obecnie, w zegarach powszechnego użytku wskazania obejmują najczęściej godziny, minuty i sekundy, w niektórych zaś dodatkowo stosowany jest także system kalendarzowy do wskazywania dni tygodnia, dat, faz Księżyca itp. W zegarach specjalistycznych stosuje się bardzo precyzyjne mechanizmy wskazywania i rejestracji czasu z dokładnością do ułamków sekundy.
Dziś, ze względu na metodę pomiaru czasu, można podzielić zegary na oparte na zjawiskach naturalnych i prostych zjawiskach fizycznych (słoneczne, księżycowe, wodne, piaskowe, ogniowe, oliwne) oraz te oparte na bardziej skomplikowanych mechanizmach i zjawiskach fizycznych (mechaniczne, elektryczne, kwarcowe, atomowe, a także zsynchronizowane z falami radiowymi z wzorcowym zegarem – DCF77).
To jednak nie jedyny podział. Zegarki możemy pogrupować również ze względu na sposób wskazywania czasu (tarczowy, diodowy, ciekłokrystaliczny, kartkowy, projekcyjny, dźwiękowy lub dotykowy).
Zegary wykorzystujemy w przeróżnych celach: w astronomii, w ogólnym użyciu codziennym (zegary domowe, budziki, minutniki, zegary dworcowe), w sporcie, w nawigacji i żeglarstwie i w urządzeniach samoczynnych. Aż strach pomyśleć, co by to było, gdyby zegar nie istniał.
Swoją drogą, zastanawialiście się kiedyś, jakby się żyło bez zegarka? Bez pośpiechu? Bez stresu, że gdzieś się nie zdąży lub że coś nas ominie? Prawda jest taka, że żyjemy z zegarkiem w ręku nawet, gdy jesteśmy na wakacjach. Nie potrafimy się od tego uwolnić i chyba w ogóle nie jesteśmy w stanie wyobrazić sobie życia bez ciągłego kontrolowania czasu.
Czy zatem cywilizacja, technika, rozwój, to jest tylko i wyłącznie dobrodziejstwo naszych czasów? Poprawa komfortu życia? Czy też ograniczenie naszej wolności i nas samych?
Indianie żyjący w dżungli amazońskiej nie liczą czasu tak, jak my. Dni mijają, każdy nieuchronnie przybliża ich do śmierci, a jednak są szczęśliwi. Nie wiem, czy przypadkiem nie bardziej od nas. Żyją zgodnie z określonymi przed wiekami zasadami. Żywią się skromnie, ale cieszą się, gdy w ogóle mają co jeść. Nie są tak uzależnieni od gadżetów jak my. A ich curanderos (hiszp. znachorzy, szamani) mają ogromną wiedzę. Indianie są w stanie wyleczyć choroby, z którymi nasi lekarze mieliby problemy. Takich chorób nie brak w amazońskiej puszczy. Czyhają na człowieka, często w postaci niewinnie wyglądającego zwierzątka, gotowe wyskoczyć, rzucić się, zaskoczyć, zaatakować bez powodu… . Jedna chwila i człowiek pada na ziemię jak rażony gromem i nic go nie ocali, jeśli w pobliżu nie ma curandero, albo przynajmniej Indianina.
A jednak w dzisiejszym, tak zwanym cywilizowanym świecie, nie obędziemy się bez dokładnego mierzenia czasu.
Dlatego polecamy Państwo wspaniałe zegarki, które można kupić w Galerii BiżuBizarre. Oto niektóre z nich:
Źródła:
Wikipedia
www.rasz.edu.pl
www.zegar.webpark.pl
Fot. Galeria BiżuBizarre
