Strona Główna Epoki i style

Biżuteria Etrusków

4060

Sztuka złotnicza w starożytnej krainie.

Etruria to położona w środkowej Italii starożytna kraina zamieszkana w I tysiącleciu p.n.e. przez Etrusków – którzy najprawdopodobniej byli jednym ze szczepów rodziny italskiej.

W sztuce etruskiej pierścienie wykonywano zawsze w złocie wysokiej czystości i tym się różniły od obrączek, że te ostatnie od wewnątrz były żłobkowane. Zarówno jedne, jak i drugie ozdabiano oczkami. Ich kształt jak i kompozycja były dowolne, jednakże najczęściej uwieczniano na nich motywy zwierzęce lub ludzkie. Znaleziono m.in. pierścień z koniem morskim, a także pierścień z gryfem, którego ogon i kopyta przyozdobiono rozetami.

Kolczyki także były wykonywane w złocie. Ozdoby występowały w różnych formach, jednak przeważnie były to owalne tarcze lub pierścienie z repusowanej blachy. Często też przybierały kształt kuferków.

U Etrusków najbardziej charakterystycznymi bransoletami były te przypominające węża owijającego się wokół ręki – złota spirala ozdobiona rybimi łuskami, zakończona głową i ogonem węża.

Naszyjniki były wykonywane ze złotej blachy lub ze złoconych łańcuszków. Aby uzyskać lepszy efekt wizualny, walcowate ogniwa łańcuszka były naprzemiennie granulowane lub też ozdabiano je złotymi blaszkami z wizerunkami kobiet.

Motywem przewodnim tych ozdób (wyłączając pierścienie i obrączki) były postacie mitologiczne np. menady, syleny, satyr, sfinks oraz Perseusz zadający śmiertelny cios Meduzie. Popularne były też ornamenty z motywami roślinnymi i geometrycznymi. Obecne więc były zarówno ozdoby nawiązujące do natury jak i do abstrakcji. Złotnicy etruscy lubili w swoich dziełach przedstawiać sceny zarówno z życia rolnika, pasterza i wojownika, jak i sceny z życia zwierząt. Chętnie też korzystali z wiedzy zagranicznych kolegów po fachu. Tak było w przypadku ozdób zwanych palmetami fenickimi.

Do biżuterii można też zaliczyć etruskie fibule, czyli po prostu ozdobne zapinki. Fibule przybierały niekiedy bardzo ciekawe formy min. pijawek.

Etruskowie doskonale opanowali sztukę złotnictwa: znali zarówno metodę repusowania (polegała ona na zdobieniu wyrobów wykonanych z blachy, wybijanymi na zimno wgłębieniami, które z drugiej strony przedmiotu układały się w wypukły wzór), grawerowania, granulacji (polega ona na ozdabianiu przedmiotów małymi kuleczkami złota lub srebra) jak i znakomicie posługiwali się techniką filigranu (przedmiot ozdabia się lub wykonuje z cienkich drutów, tworząc z nich ażurową siatkę) oraz techniką niello (wyryty w przedmiocie wzór był pokrywany specjalną substancją, która po wypolerowaniu uzyskiwała ciemny kolor, który kontrastował z metalowym tłem). Ponadto Etruskowie potrafili posrebrzać i pozłacać inne metale. Ich złotnicza wiedza była więc na bardzo wysokim poziomie.

W sztuce jubilerskiej Etruskowie wykorzystywali oprócz najcenniejszego dla nich złota, także srebro i brąz. Znaleziono m.in. wykonane w srebrze pierścienie, bogato zdobione lustra z dekoracją reliefową, klamry w kształcie gwiazdy przyozdobione bursztynowymi guzami, sztylety z bursztynową rękojeścią i z granulowanym złotym paskiem. Z brązu wytwarzano np. fibule, modne było też inkrustowanie brązu złotem.

Prawdopodobnie na kształtowanie się sztuki etruskiej miał wpływ Wschód, dowodem na to jest obecność zdobień w kształcie sfinksa, lwa, żuka itd.

Anna Chmielewska

Źródło:

M. Knobloch „Złotnictwo”

www.etruskowie.blogspot.com/2010/09/etruska-bizuteria.html

www.pl.wikipedia.org