Pierścień z jadeitem i brylantami
Jadeit, nazywany także żadem, jest cenionym minerałem z rodziny krzemianów. Jego nazwa pochodzi od hiszpańskiego sformułowania piedra de ijada, czyli kamień biodrowy, kiedyś bowiem uważano, że działa on leczniczo na nerki i okolice bioder. Najrzadsza jest jego zielona odmiana, jednak występuje on też w odcieniach: różu, bieli, lawendy, czerwieni, żółci, szarości czy też brązu. Jadeit o intensywnej szmaragdowej barwie nazywany jest żadem imperialnym, kolor zawdzięcza cząsteczkom chromu w strukturze krystalicznej. Na wartość kamieni wpływa też ich przejrzystość oraz ilość inkluzji; im mniej zanieczyszczony kamień, tym wyższa jego cena.
Kryształ jadeitu
Zielone jadeity można łatwo pomylić z nefrytami, gdyż mają bardzo podobne właściwości fizyczne i optyczne. Te pierwsze są jednak twardsze i mają bardziej intensywną barwę. Jadeity mają dużą wartość kolekcjonerską i jubilerską z uwagi na rzadkość występowania dobrze wykształconych kryształów. Na świecie znajduje się zaledwie kilka kopalni, w których wydobywa się te minerały. Jadeit ma dużą gęstość i dość wysoką twardość, a tym samym jest odporny na uszkodzenia i kruszenie.
jadeit o głębokiej barwie w szlifie kaboszon
Dawniej kamień był wykorzystywany przez wszystkie kultury Ameryki Środkowej, między innymi przez Azteków, Majów i Olmeków. Obróbka jadeitów ma także długą i bogatą tradycję na Dalekim Wschodzie. Szlifowane tam kamienie miały ogromną wartość jubilerską, a także użytkową, wyrabiano z nich biżuterię naczynia, narzędzia i broń. Kiedy diamenty dotarły do Chin, wówczas nie ceniono ich za piękny blask, ale za to, że można nimi szlifować jadeity. W dzisiejszych Chinach i innych krajach Azji Wschodniej jadeit jest niezastąpionym talizmanem. Kiedy osadza się go w biżuterii, dodatkowo stanowi doskonałą ozdobę.
filiżanka i chiński smok wykonane w jedeicie
Współcześnie, biżuteria z jadeitami o wysokiej czystości i intensywnej barwie osiąga zawrotne ceny na aukcjach, a ponadto jest doskonałą inwestycją w rzadkie i piękne kamienie. Jadeity o dobrej barwie i jednorodnej strukturze szlifuje się fasetowo lub w kaboszony, a te o niższej jakości wykorzystuje się w sztuce rzeźbiarskiej, do tworzenia figur i płaskorzeźb o ciekawej, często różnorodniej kolorystyce. W starożytności nawet odpady z kopalni jadeitów były wykorzystywane do tworzenia niewielkich postaci bóstw noszonych jako amulety.
Uważa się, że jadeity mają niezwykłą energię, są często wykorzystywane przez bioenergoterapeutów podczas zabiegów. Przez mistyków są nazywane kamieniami spokoju i mądrości, pozytywnie działają na sen i urodę, przyciągają szczęście oraz dobrobyt.
figurka Buddy rzeźbiona w jadeicie
motywy roślinne wyrzeźbione w krysztale jadeitu
Marta Zaremba
Źródła i zdjęcia: Cally Oldershaw „Ilustrowany atlas klejnotów i kamieni szlachetnych”; gemrockauctions.com; yunnan.chinadaily.com.cn; sanuk2.home.pl/; tarotmagiayvidencia.blogspot.com, wikipedia.org, 4bp.blogspot.com,
