Chcąc oderwać się od okrutnego żywota na Ziemi, otaczali czcią Biblię i przedmioty kultu religijnego. Częścią rytuału było ich wykonywanie- niezwykle staranne i misterne. Pismo Święte na przykład oprawiano w delikatną, cienką skórę, przyozdabiano kamieniami szlachetnymi oraz kością słoniową. Niejednokrotnie za pięknym wyglądem religijnych gadżetów dodatkowo kryła się specjalna symbolika. Dziś naukowcy dokładnie analizując dzieła z tamtego okresu potrafią odczytać znaki, np. odniesienia do Słowa Bożego, nawet w najdrobniejszych elementach dekoracyjnych.
W poniższym materiale chciałbym zwrócić uwagę na zdobienia oraz precyzję wykonania wybranych przeze mnie przedmiotów.
Kodeks biskupa Godeharda
Manuskrypt ten przypuszczalnie został napisany w XII wieku przez św. Godeharda z Hildesheimi Dokument umieszczono w ramie z emalii. Tam też namalowano sceny z życia Chrystusa. Pierwsza z nich (od góry) ukazuje Pana objawiającego się Marii Magdalenie. W drugiej zobaczyć możemy Chrystusa na krzyżu. Na trzecim malowidle widać anioła siedzącego na grobie Chrystusa i trzy Marie zdziwione tym, że miejsce pochówku zostało puste. Cała rama złożona jest z szesnastu płytek pokrytych miedzią, w których umieszczono płaskorzeźby oraz kamienie szlachetne. Klejnoty osadzone są w specjalnie wyprofilowanych zagłębieniach a przytrzymywane przez złote kuleczki. Płaskorzeźby, których jest osiem, zostały natomiast wykute w kle morsa.
Podkładka z drewna dębowego podtrzymuje bogato zdobioną w klejnoty okładzinę. Choć niektóre z nich się zagubiły, całość jest zachowana w bardzo dobrym stanie.
Cesarski Ewangeliarz:
Ewangeliarz powstał pod koniec VIII wieku. Tekst napisany złotem wybito na purpurowym pergaminie zaś nagłówki i marginalia wykuto srebrem. W Ewangeliarzu znajduje się 16 tablic kanonicznych, 4 przedstawienia ewangelistów oraz 4 strony początkowe sięgające Karola Wielkiego.
Oprawa ewangeliarza została zrobiona ze srebra, które następnie zostało pozłocone. Wykonał ją Hans von Reutlingen. Na środku oprawy można zobaczyć Boga siedzącego na tronie a tuż obok przedstawiono scenę Zwiastowania. W rogach znalazły się cztery okrągłe medaliony, które są symbolami ewangelistów.
Stauroteka limburska
Stauroteka to relikwiarz ze szczątkami krzyża, na którym umarł Chrystus. Swoją nazwę zawdzięcza starogreckiemu słowu „stauros” oznaczającemu krzyż.
Stauroteka limburska to płaska tablica z odstającą ramą i wysuwanym wiekiem. Wymiary kryjącej się w niej szuflady to: 48 cm x 34 cm x 6 cm. Na środku znajduje się dwadzieścia złotych i emaliowanych płytek. Przedstawiają niebiańską hierarchię: zaczynając od aniołów najwyższych czyli archaniołów przechodząc przez cherubinów kończąc na serafinach. W centralnym miejscu znajduje się Chrystus na tronie w towarzystwie Marii, Jana Chrzciciela, archanioła Michała oraz Gabriela. Pomiędzy paskami filigranu pokazani są święci, żołnierze i biskupi.
Całość stauroteki otoczona jest kamieniami szlachetnymi. Na rewersie umieszczono napis, informujący że wykonanie dzieła zostało zlecone przez Konstantyna VII Porfirogenetę (Konstantinos) oraz Romanosa. Niestety nic pewnego o nim nie wiemy.
Relikwiarz Karola Wielkiego
Dzieło datuje się na rok 1349. Ufundował je Karol IV by umieścić w nim fragment czaszki Karola Wielkiego. Odlew został przekazany katedrze w Akwizgranie. Od 1367 roku relikwiarz był noszony podczas procesji Bożego Ciała.
Jeżeli chodzi o materiały, z których wykonano koronę władcy, jest to srebro pokryte złotem. Ponadto w tym elemencie relikwiarza można znaleźć trzy duże perły oraz siedemdziesiąt kamieni szlachetnych.
Sarkofag Trzech Króli
Wymiary sarkofagu to 118 cm x 130 cm x 170 cm. Prace nad jego wykonaniem rozpoczęły się w 1180 roku, a zakończyły dopiero 40 lat później, w 1220 roku. Sarkofag powstał z przeznaczeniem na szczątki Trzech Króli.
Frontowa strona relikwiarzu przedstawia Chrystusa w roli sędziego. Pan trzyma księgę, a obok niego stoją dwaj aniołowie z darami od Trzech Króli. Na dole została znajduje się postać Matki Boskiej, do której podchodzą Trzej Królowie wraz z Ottonem IV. Niemiecki władca znalazł się tam nieprzypadkowo- ufundował złoto potrzebne do wykończenia tej partii sarkofagu. Z tyłu można dostrzec Reinalda von Dassela- arcybiskupa Kolonii. Na koniec warto wspomnieć o bokach sarkofagu. Tam bowiem zostały umieszczone postacie proroków i apostołów. Jest to najprawdopodobniej wpływ rzeźby francuskiej.
