Perydot to szlachetna, bardzo rzadko spotykana odmiana minerału oliwinu używana w jubilerstwie. Nazwa oliwin pochodzi od charakterystycznej oliwkowo-złocistej barwy minerału. Geneza nazwy perydotu związana jest z arabskim słowem faridat czyli „kamień”, bądź francuskim peritot tłumaczonym jako „nieczysty” (ze względu na liczne chemiczne domieszki w składzie minerału).
Perydoty najczęściej wydobywane są ze skał magmowych – wyrzucane są razem z lawą przez wulkan podczas erupcji. Oliwiny wydobywa się w największych ilościach w południowej części Ameryki Północnej, wielu krajach Afryki, Azji, a najszlachetniejsze perydoty w górach Birmy i Pakistanu, jednak najrzadsze i najbardziej ekstremalne źródło pochodzenia perydotów to te pozaziemskie – znaleziono je bowiem w próbkach pyłu zebranego przez sondę kosmiczną.
Występują także w opadłych na ziemię meteorytach. Kryształy oliwinu w naturalnej postaci i ziemskiego pochodzenia, najczęściej przybierają formę granulek i osiągają niewielkie rozmiary. Za zielone zabarwienie perydotu odpowiedzialna jest spora ilość żelaza w jego składzie chemicznym.
Oliwiny najczęściej występują w odcieniu żółtawej, oliwkowej zieleni. Perydoty jako szlachetna odmiana oliwinu posiadają bardzo rzadką intensywniejszą i ciemniejsza barwę butelkowej zieleni. Im bardziej intensywnie zielony i ciemny perydot, tym jego wartość jest wyższa. Większość naturalnych perydotów posiada żółtawe odcienie, a najcenniejsze perydoty wydobywane są w Pakistanie i Birmie.
Oliwiny jako minerały posiadają bardzo wiele inkluzji, najmniej występuje ich w szlachetnych perydotach – wydają się idealnie czyste. Inkluzje perydotów przybierają najczęściej formę małych, czarnych punkcików oraz charakterystycznych dysków, wdzięcznie nazywanych lily pads, ze względu na swój kształt przypominający liście lilii wodnej. Inkluzje w perydotach są niedostrzegalne dla nieuzbrojonego ludzkiego oka.
Perydoty szlifowane są w wielu stylach: poduszkowym, szmaragdowym, schodkowym, okrągłym brylantowym i fasetowym. Nadaje im się wiele kształtów: owalne, trójkątne, w kształcie gruszki czy markizy. Prezentują się korzystnie w każdej z tych form.
Perydoty nie są twardymi kamieniami, więc rzadko używa się ich do zdobienia pierścionków zaręczynowych, ale z powodzeniem wykorzystywane są w wisiorkach, czy bransoletach. Ze względu na kruchość tych klejnotów należy uważać podczas ich pielęgnacji. Można myć je pod bieżącą wodą, a dla poprawy kondycji kamienia – wystawić na działanie promieni słonecznych.
W ramach ciekawostki można dodać, że w starożytności największym oliwinowym i perydotowym zagłębiem była egipska wyspa Topazios znajdująca się na Morzu Czerwonym (obecnie nosi ona nazwę Zabargad lub Wyspa św. Jana). Starożytna nazwa wyspy wskazuje, że w ówczesnych czasach perydoty brane były mylnie za topazy, które mogą wstępować w wielu barwach.
Lily pads – inkluzje w perydotach
Niektórzy historycy uważają, że słynna szmaragdowa kolekcja Kleopatry mogła faktycznie być złożona z perydotów. Przez wieki ludzie wierzyli, że kamienie zdobiące Relikwiarz Trzech Króli w katedrze św. Piotra i NMP w Kolonii były szmaragdami, a są one, w rzeczywistości perydotami.
W astrologii perydot przypisany jest jako talizman do miesiąca sierpnia, sprzyja zatem swoją energią urodzonym pod znakiem raka i lwa.
Weronika Tokarczyk
A oto biżuteria z perydotami i oliwinami z naszej Galerii BiżuBizarre:
Wisiorek z perydotem i półperłami
Naszyjnik z wisiorkiem wykonanym w srebrze próby 900, pokrytym żółtym złotem próby 24k. Łańcuszek wykonany w żółtym złocie próby 333 (8k). Zdobienie: oliwin (peridot) w szlifie fasetowym w kształcie łezki, o masie około 1,2ct; 12 pół-pereł o średnicy 1-2mm. Pochodzenie: około 1910r. Długość łańcuszka: 48cm. Długość zawieszki: 3cm. Waga: 3,85 g.
Pierścionek z perydotami i półperłami
Pierścionek wykonany w zółtym złocie próby 375(9k), pokryty dukatowanym złotem 24k. Zdobienie: 4 oliwiny (peridoty) w szlifie fasetowym owalnym o masie 2ct; 4 białe pół-perły o średnicy 1,5-1,7mm. Pochodzenie: Anglia, 1870r. Rozmiar: 16. Waga: 3,40g.
Pierścionek z perydotem i brylantami
Pierścionek wykonany w żółtym złocie próby 750(18k) oraz w platynie próby 950. Zdobienie: oliwin (peridot) w szlifie fasetowym owalnym, o masie około 1ct; 16 diamentów (4 w szlifie szesnastkowym, 12 rozet diamentowych) o czystości SI1-P1 oraz łącznej masie około 0,25ct. Pochodzenie: około 1915r. Rozmiar: 12,5. Waga: 3,2g.
Wisiorek z oliwinami i brylantami
Naszyjnik z wisiorkiem wykonany w żółtym złocie próby 585 (14k) – łańcuszek oraz próby 373 (9k) – oprawa. Zdobienie: 3 oliwiny (peridoty) w szlifie szmaragdowym, o łącznej masie około 3ct; 6 diamentów w szlifie ósemkowym, o łącznej masie około 0,03ct. Długość łańcuszka: 45cm. Waga: 3,53g.
Pierścionek z perydotem i brylantami
Pierścionek wykonany w białym złocie próby 375(9k). Zdobienie: oliwin (peridot) w szlifie schodkowym, o masie około 1ct; 6 diamentów w szlifie baguette, o łącznej masie około 0,1ct.
Rozmiar: 17. Waga: 1,36g.
Kolczyki z cytrynami, perydotami i almandynami
Kolczyki wykonane w żółtym złocie próby 375 (9k). Zdobienie: 6 kamieni w szlifie fasetowym owalnym: 2 cytryny; 2oliwiny (peridoty) oraz 2 granaty-almandyny, wszystkie o łącznej masie 6ct (każdy o masie 1ct). Długość: 4,5cm. Waga: 2,44g.
Pierścionek z diopsydami, perydotami i cytrynem
Pierścionek typu multigem wykonany w żółtym złocie próby 375(9k). Zdobienie: 1 cytryn w szlifie brylantowym, o masie 1,5ct; 4 diopsydy w szlifie brylantowym, o łącznej masie 2ct; 4 oliwiny (perydoty) w szlifie brylantowym, o łącznej masie 2ct;. Rozmiar: 14,5. Waga: 3,84g.
